مروری بر گیاهان ضد‌دیابت در طب سنتی ایران و بررسی اثربخشی آنها

شیوع بالا و روزافزون دیابت و عوارض حاصل از آن و رشد روزافزون استفاده از درمان‌های مکمل خصوصاً درمان‌های گیاهی و نیاز کشورها به استفاده از روش‌های طبی بومی خود، مارا بر آن داشت تا به بررسی گیاهان پر مصرف در طب سنتی ایران برای درمان دیابت بپردازیم. ‌به این منظورمبحث دیابیطس (‌کلمه یونانی معادل دیابت) و درمان‌های آن از برخی کتب معالجات طب سنتی گردآوری و چند ترکیب گیاهی خوراکی پر‌مصرف معرفی شد‌. مطالعات حیوانی یا انسانی انجام شده که اثر کاهنده گلوکز خون را از این گیاهان گزارش کرده بودند از پایگاه‌های اطلاعاتی پاب مد و اسکوپوس جستجو و معرفی شد. در طب سنتی ایران از تعداد بسیار زیادی از گیاهان و مواد معدنی در درمان دیابت استفاده می‌شد‌. گیاهانی نظیر گلنار‌، گل محمدی‌، اسفرزه، شیرین‌بیان‌، خرفه‌، گشنیز‌، کاهو‌، ترشک و موادی نظیر صمغ عربی و تباشیر در بین این گیاهان کاربرد بیشتری داشته‌اند. مطالعات حیوانی و تعدادی مطالعه انسانی بر تعدادی از این گیاهان انجام شده و اثرات کاهنده گلوکز خون را نشان داده است. اگرچه برخی از درمان‌های سنتی در بررسی‌های علمی نوین‌ نیز آزمون شده و مورد تأیید واقع شده‌اند ولی نیاز به مطالعات بیشتر برای اثبات اثربخشی و ایمنی این‌ دستورات دارویی در انسان وجود دارد .در صورت اثبات اثربخشی و ایمنی‌، استفاده از روش‌های طبی سنتی و بومی کشور در کنار روش‌های جدید یا به تنهایی می‌تواند مد‌نظر قرار گیرد‌.‌